Wat is die wet rondom ‘n koalisieregering in SA?

Terwyl ons gereed maak vir ons eerste koalisieregering in Suid-Afrika sedert die einde van apartheid, is dit die moeite werd om te let op wat die wet bepaal, teenoor die potensiële agterkamer-onderhandelinge wat reeds aan die gang is. Aangesien geen party ‘n volstrekte meerderheid gekry het nie, is die perdehandel ongetwyfeld volstoom aan die gang.

Soos president Cyril Ramaphosa so welsprekend gesê het in sy toespraak by die OVK-uitslae-aankondiging op Sondag 2 Junie 2024, “Suid-Afrika se demokrasie is sterk.” Sou jy iets minder verwag van die nasie wat twaalf amptelike tale en drie hoofstede het?

KOALISIEREGERING IN SUID-AFRIKA

Nietemin, al probeer hulle om ‘n koalisieregering in Suid-Afrika te vorm wat hulself bevoordeel, is ie politieke partye deur die wet gebonde. Volgens Business Tech sê artikel 51.1 van die Grondwet dat die eerste sitting van die Nasionale Vergadering (NV) moet plaasvind op ‘n tyd en datum wat deur die President van die Konstitusionele Hof bepaal word.

Dit kan egter nie meer as 14 dae wees nadat die verkiesingsuitslag bekend gemaak is nie. So, dit is Dinsdag 18 Junie, na die Jeugdag-openbare vakansiedag. Onderhandelinge oor ‘n koalisieregering in Suid-Afrika sal sentreer rondom die keuse van ‘n President, Speaker en Adjunkspeaker van die NV. Dit sal deur die hoofregter voorgesit word.

SUID-AFRIKAANSE PRESIDENT

Van daar af word sleutelkabinetsposisies en aanstellings van NA-komiteelede deur die President besluit. Natuurlik, waar dit moeilik raak, is oor die woedende ideologiese en politieke gevegte tussen elke party. Boonop het jy net 14 dae om hierdie ooreenkomste te bereik. Artikel 86.1 van die Grondwet bepaal: “By sy eerste sitting na die verkiesing moet die NV ‘n lid verkies om President te wees. Slegs ’n beëdigde parlementslid (LP) kan verkies word.”

HOE SAL DIT WERK?

Eerstens word presidensiële kandidate genomineer. Genomineerdes benodig ten minste twee handtekeninge van NA-lede.

• As daar net een genomineerde is, word daardie persoon outomaties as President verkies.
• In die geval van veelvuldige genomineerdes (met twee handtekeninge), vind ‘n geheime stemming plaas en die kandidaat met die meerderheid wen.
• As daar nie ‘n meerderheid is nie, word die laagste stemnemer uitgeskakel, en die stemming word herhaal totdat ‘n meerderheidswenner na vore kom.
• Indien twee kandidate gelykop is en daar geen meerderheid is nie, word ‘n nuwe vergadering binne sewe dae gehou vir ‘n herstemming.
• Wanneer die President uiteindelik verkies word, is daar binne vyf dae ‘n inhuldiging.

Ná die president se verkiesing sal hulle dan hul adjunkpresident, ministers, adjunkte en kabinet aanstel. Daar word van die Adjunkpresident vereis om ‘n Parlementslid (LP) te wees, en twee ministers kan van buite die NV gekies word.

Kom ons hoop dat die politici Suid-Afrika eerste stel aangesien hulle gedwing word om met mekaar oor die onderhandelingstafel in gesprek te tree. Ons sal sien hoe sterk ons ​​demokrasie werklik is.

LEES VOLGENDE: Helen Zille, Tony Leon gaan DA-koalisie-onderhandelingspan lei